Μέγας Κύων και Σείριος
Ο Μέγας Κύων (Λατινικά: Canis Major) είναι αστερισμός που σημειώθηκε πρώτη φορά στην αρχαιότητα από τον Πτολεμαίο και είναι ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση.
Βρίσκεται στο Νότιο ουράνιο ημισφαίριο και κατά βάση είναι εμφανής εκεί , ενώ στην Ελλάδα είναι αμφιφανής με καλύτερη περίοδο παρατήρησής του τον Φεβρουάριο.
Λέγεται ότι αναπαριστά έναν από τους σκύλους που ακολουθούν τον κυνηγό Ωρίωνα.Ο Ωρίων (Ωρίωνας) ήταν ο πιο διάσημος κυνηγός στην ελληνική μυθολογία.
Ο Μέγας Κύων περιλαμβάνει το Σείριο, το λαμπρότερο αστέρα του νυχτερινού ουρανού.
Ο Άλφα του Μεγάλου Κυνός, γνωστός και σαν Σείριος, είναι ο λαμπρότερος αστέρας, εάν εξαιρέσουμε τον Ήλιο, για τον παρατηρητή στη Γη. Είναι επίσης ένας από τους πλησιέστερους αστέρες. Το όνομα του αστέρα σημαίνει καυτός, εφόσον ο καλοκαιρινός καύσωνας σημειωνόταν αμέσως μετά την ανατολή του Σείριου κατόπιν συνόδου με τον Ήλιο. Οι αρχαίοι Έλληνες αποκαλούσαν τέτοιες καλοκαιρινές μέρες κυνικά καύματα, καθώς μόνο οι κύνες ήταν αρκετά τρελοί για να βγουν έξω στον καύσωνα, μ’ αποτέλεσμα ο αστέρας Σείριος να ταυτιστεί με κύνες. Ο αστερισμός έτσι έλαβε την ονομασία Μέγας Κύων. Ο β αστέρας του αστερισμού αυτού είναι γνωστός και ως Μουρζίμ.
Ο Όμηρος αναφέρει μερικές φορές το όνομα του Κυνός, αλλά αναφέρεται προφανώς στο Σείριο. Ο Πτολεμαίος, δεν αναφέρει το όνομα Σείριος, αλλά το όνομα «Αστροκύων». Και ο Ησίοδος, αναφέρεται στα έργα του για τον Σείριο, όπως και ο Άρατος, ο οποίος μάλιστα χρησιμοποιεί τη λέξη «μέγας».
Το όνομα Σκύλος, με αναφορά σε ολόκληρο τον αστερισμό και όχι μόνο στον Σείριο, πρέπει μάλλον να αναζητηθεί στους χρόνους των Λατίνων, όπου εμφανίζεται το όνομα Canis ή η δοτική του, Canicula. Οι Λατίνοι πήραν το όνομα από τους προγόνους μας, μόνο που ίσως τον συνέδεσαν με άλλο μύθο. Γιατί ο Μέγας Κύων για τους πρώτους Έλληνες, ήταν ο σκύλος του Ακταίονα «Λαίλαψ» ή ο σκύλος της Νύμφης Πρόκριδος που εντυπωσίασε το Δία με την ταχύτητά του και τον μετέτρεψε σε αστερισμό. Για τους μεταγενέστερους όμως, κι αυτό που έμεινε σε εμάς, είναι ότι ο Μέγας Κύων είναι ο σκύλος του Ωρίωνα, που κυνηγούσε μαζί του.
Για κάποιους, ο αστερισμός συνδεόταν με τον Κέρβερο, και για τους Άραβες, πριν πάρουν το ελληνικό όνομα, συνδεόταν με τον «Αλ Σιρά αλ Αμπούρ αλ Ιαμάνια», δηλαδή «το Λαμπρό αστέρι του περάσματος της Υεμένης». Στους πίνακες του Χρυσοκόκκη, ο Σείριος αναφέρεται σαν «Σιαήρ Ιαμανή», δηλαδή «ο αστέρας της Υεμένης».
Ο αστερισμός αυτός ήταν γνωστός στους ανατολικούς λαούς από τα πανάρχαια χρόνια. Στις αρχές της ευρωπαϊκής κλασσικής περιόδου, ο αστερισμός αυτός αναπαριστούσε τον Λαέλαπο, το λαγωνικό του Ακταίωνος ή μερικές φορές το λαγωνικό της Πρόκριδος, νύμφης της Άρτεμης, ή το λαγωνικό που έδωσε η Ηώς στον Κέφαλο, τόσο ξακουστό για την ταχύτητα του ώστε ο Δίας το ανύψωνε στον ουρανό.
Ο Μέγας Κύων είναι το κυνηγόσκυλο του Ωρίωνα, το οποίο καταδιώκει το Λαγό ή βοηθά τον Ωρίωνα στην μάχη του κατά του Ταύρου, όπως αναφέρουν ο Άρατος, ο Όμηρος και ο Ησίοδος. Οι αρχαίοι Έλληνες αναφέρονται σ’ ένα μόνο σκύλο, αλλά στα χρόνια των Ρωμαίων, ο Μικρός Κύων αναφέρεται ως ο δεύτερος σκύλος του Ωρίωνα.
Οι μύθοι των Ρωμαίων αναφέρονται στον Μέγα Κύνα ως Custos Europae, ο σκύλος που φρουρεί την Ευρώπη αλλά που δεν καταφέρνει να αποτρέψει τη βίαιη απαγωγή της από τον Δία υπό τη μορφή ταύρου.
Τον αναφέρουν και ως Janitor Lethaeus, ο κέρβερος της Κόλασης.
